Buitencontractuele aansprakelijkheid past zich aan de 21e eeuw aan
Laatste update: 10-04-2024
De Kamer heeft onlangs het wetsvoorstel voor het nieuwe Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek aangenomen. De nieuwe wetgeving zal een belangrijke verschuiving teweegbrengen in de – intussen meer dan 200 jaar oude – regels rond buitencontractuele aansprakelijkheid. Voor bestuurders en onderaannemers zal de impact van de nieuwe wetgeving zeker voelbaar zijn.
Via onze blog analyseren we de nieuwe regels, de impact op de verzekeringssector en houden we u op de hoogte van verdere ontwikkelingen.
Buitencontractuele aansprakelijkheid: wat zal er veranderen?
MINDER BESCHERMING VOOR BESTUURDERS EN ONDERAANNEMERS
In het huidige recht bestaat de ‘quasi-immuniteit van de uitvoeringsagent’. Deze regel speelt een belangrijke rol in bijvoorbeeld de relatie tussen een bouwheer, aannemer en onderaannemer. De bouwheer kan momenteel de onderaannemer (uitvoeringsagent) niet rechtstreeks aanspreken. Niet contractueel (want er is enkel een contract met de hoofdaannemer) en in de meeste gevallen1 ook niet buitencontractueel.
De quasi-immuniteit wordt via de nieuwe wetgeving afgeschaft waardoor er wel een buitencontractuele vordering mogelijk wordt. Dit heeft vanzelfsprekend voor onderaannemers en bestuurders een serieuze impact. De contractpartij van een vennootschap zal nu zowel tegen de vennootschap als bestuurder een vordering hebben.
Opvallend is dat het Wetboek Vennootschappen van 2019 de bestuurdersaansprakelijkheid beperkt (qua maximumbedragen) en dat het nieuwe boek 6 van het Burgerlijk Wetboek zorgt voor een verruiming van de aansprakelijkheid.
OUDERS VLUGGER AANSPRAKELIJK VOOR KINDEREN
Ouders zijn aansprakelijk voor schade veroorzaakt door hun minderjarige kinderen. Er bestaat op heden een vermoeden van aansprakelijkheid wat wil zeggen dat de vader en moeder hun aansprakelijkheid kunnen weerleggen door te bewijzen dat de schade niet ligt aan een fout in toezicht of een fout in opvoeding.
Het wetsvoorstel voegt nu een foutloze aansprakelijkheid toe voor minderjarigen (onder 16 jaar). Zelfs zonder fout zijn de ouders aansprakelijk. Voor een minderjarige tussen de 16 en 18 jaar speelt het begrip ‘fout’ wel nog een rol. Ouders kunnen dus aan hun aansprakelijkheid ontsnappen, wat voor de minderjarige – als er geen familiale verzekering is – serieuze financiële gevolgen kan hebben.
MINDER BESCHERMING VOOR WERKNEMERS
Werknemers genieten van een verregaande bescherming door artikel 18 WAO. Ze zijn enkel aansprakelijk voor schade aan derden (of hun werkgever) bij een zware fout, bedrog en een veelvuldige lichte fout.
Concreet betekent dit dat als een werknemer schade veroorzaakt bij een derde partij, tijdens de uitoefening van het werk, de schadelijder zich voor de schadevergoeding dient te richten naar de werkgever. De werkgever kan haar uitgaven enkel op de werknemer afwentelen in één van bovenstaande gevallen.
Door het wegvallen van de voornoemde quasi-immuniteit van de uitvoeringsagent kunnen (en zullen) schadelijders nu ook rechtstreeks vorderingen tegen werknemers instellen. Dat zorgt voor de werknemer voor een onzekere situatie: kan de tegenpartij bewijzen dat ik een zware fout heb gemaakt? Is mijn lichte fout eerder een gewoonte dan toevallig?
De werknemer zal zich in de toekomst dus minder achter zijn werkgever kunnen verschuilen.
Vanaf wanneer gelden de nieuwe regels?
Het wetsvoorstel werd op 2 februari 2024 goedgekeurd in de Kamer. Er wordt verwacht dat de wetgeving in juni 2024 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd zal worden. De effectieve inwerkingtreding vindt plaats 6 maanden na de publicatie, dat zal dus hoogstwaarschijnlijk 1 januari 2025 zijn.
Wat is de impact op de verzekeringssector?
DE BA FAMILIALE: VERPLICHT?
Door de verzwaarde aansprakelijkheid van ouders voor hun minderjarige kinderen (jonger dan 16 jaar) rees de vraag of de familiale verzekering een verplichte verzekering moest worden. Voorlopig is dat niet het geval.
Hoewel de wettelijke verplichting voor een BA familiale ontbreekt, wordt het nu nog sterker aangeraden om deze verzekering af te sluiten.
MEER FOCUS OP BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID?
Net zoals bij de aansprakelijkheid van ouders rijst de vraag hoe de verzekeraars hun algemene voorwaarden zullen aanpassen rekening houdend met de verruimde aansprakelijkheid van bestuurders.
Gezien de nieuwe wetgeving zullen bestuurders wellicht meer bij de polis D&O stil blijven staan. De verzekering BA Uitbating en/of beroepsaansprakelijkheid zijn goed gekend en gedekt in het verzekeringspakket, voor de polis beroepsaansprakelijkheid geldt helaas vaak het tegenovergestelde.
EEN EXPLOSIE VAN SCHADECLAIMS?
Gezien er meer buitencontractuele vorderingen mogelijk zullen zijn, zal het aantal schadeclaims hoogstwaarschijnlijk exponentieel toenemen.
Een goede dekking BA (zowel privé via de familiale verzekering als voor de onderneming via de polis BA uitbating) komt qua belang zeker en vast op de eerste plaats.
Het nut van een afzonderlijk polis rechtsbijstand die uw juridische belangen verdedigt, neemt ook toe Een rechtsbijstandsverzekering kan eventuele leemtes in polis BA opvangen en is geen overbodige luxe.
Hoe kunnen wij u in de toekomst helpen?
Wanneer er regels wijzigen dan zorgt dit steeds voor wat onzekerheid, zeker als die regels van de tijd van Napoleon afstammen. Het valt af te wachten hoe de overgang van het oude recht naar het nieuwe recht zal verlopen, of de wetgever de impact van de afschaffing van de quasi-immuniteit goed heeft ingeschat en of er geen in de toekomst geen “reparaties” zullen moeten gebeuren. En het iconische artikel 1382? Het nieuwe artikel 6.5 zal na enkele jaren ook wel vertrouwd in de oren klinken!
Onze verzekeringsexpert blijven altijd op de hoogte zodat ze u deskundig advies kunnen geven. Als verzekeringsmakelaar bekijken wij steeds uw volledige situatie, zowel privé als professioneel. Op die manier zorgen wij voor uw gemoedsrust.
1 Vandaar de term quasi-immuniteit.
